راه های پیشگیری از زخم بستر در سالمندان
راه های پیشگیری از زخم بستر در سالمندان
زخم بستر در در سالمند یکی از مشکلات دوران سالمندی است که در صورت رعایت نکردن و پیشگیری نکردن از آن سالمند شما دچار زخم بستر شده و درمان آن زمانبر است. پیشگیری از زخم بستر یا اقداماتی که میتواند از ایجاد زخمهای بستر در سالمندان جلوگیری کند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این مقاله قصد داریم شما را با زخم بستر و راه های پیشگیری از زخم بستر در سالمندان بیشتر آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما باشید.
زخم بستر چیست؟
زخم بستر یا زخم فشاری وضعیتی است که ناشی از فشار طولانی مدت به یک نقطه خاص از پوست میشود. این فشار معمولاً در نقاطی از بدن که استخوان نزدیک به سطح پوست قرار دارد، مثل ستون فقرات، عظام مفصلی، و پشت کعبه، ایجاد میشود. زخمهای بستر به دلیل فشار مستقیم یا اصطکاک مداوم بر روی پوست، باعث آسیب به عروق خونی و بافتهای نرم زیر پوستی میشوند.
این نوع زخمها معمولاً در افرادی که برای مدت طولانی در بستر بسته به حالت معیشت، بیماریهایی مانند دیابت، فلج، یا وضعیتهای دیگری که حرکت بدن را محدود میکنند، ایجاد میشود. افراد سالمند نیز به دلیل ضعف عضلات و کاهش توانایی حرکت، به این نوع زخمها حساستر هستند.
زخمهای بستر ممکن است از درجات مختلف شدت باشند، از آسیبهای سطحی تا زخمهای عمیق و با مشکلات جدی. پیشگیری، تشخیص زودهنگام و مراقبت مناسب از اهمیت بسیاری برخوردار است تا از ایجاد و تشدید این نوع زخمها جلوگیری شود.
علائم زخم بستر در سالمندان
علائم زخم بستر در سالمندان میتواند متنوع باشد و به عوامل مختلفی مانند نوع و شدت زخم، مکان و اندازه آسیب وابسته باشد. در ادامه، برخی از علائم شایع زخم بستر در سالمندان آورده شده است:
تغییر رنگ پوست
زخمهای بستر ممکن است باعث تغییر رنگ پوست در ناحیه مورد آسیب شود. این تغییرات ممکن است شامل زردی، قرمزی، یا تیره شدن پوست باشد.
تورم و گرما
ناحیه اطراف زخم ممکن است تورم کند و گرما بیشتری نسبت به سایر مناطق داشته باشد.
درد
سالمند ممکن است در ناحیه زخم درد یا تنگی احساس کند، حتی اگر زخم به طور مستقیم مورد لمس قرار نگیرد.
تغییر در بافت پوست
با توجه به شدت زخم، بافت پوست ممکن است تغییراتی مانند نرم شدن، سفت شدن، یا تخریب شدن نشان دهد.
خروج مایعات
زخم ممکن است باعث خروج مایعات مختلفی شود، از جمله خون، پوس، یا مایعات دیگر.
تشدید وضعیت
در صورت عدم مراقبت مناسب یا تشدید زخم، وضعیت سالمند ممکن است بهبود نیابد و به شدت تاثیرگذار شود.
علائم عفونت
افزایش دمای بدن، تب، قارچی شدن زخم، بوی ناخوشایند، و قرمزی وتورم بیشتر در اطراف زخم ممکن است نشانههای عفونت باشند.
تشخیص و مداوا در مراحل ابتدایی زخم بستر بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که هرگونه تغییر در پوست سالمند مشاهده شود، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و مشاوره و درمان مناسب را دریافت کنید.و یا همچنین می توانید با شرکت خدمات پرستاری ره گستر سبز تماس حاصل فرمایید.
پیشنهاد مطالعه: پیرگوشی در سالمند چیست؟ چه علائم و درمانی دارد؟
روش های پیشگیری از زخم بستر در سالمندان
برای پیشگیری از زخم بستر در سالمندان، میتوانید از راه های پیشگیری از زخم بستر در سالمندان استفاده کنید این نکات را می توان در درمان زخم بستر در منزل نیز انجام داد که به شرح زیر می باشد:
تغذیه مناسب:
- اطمینان از مصرف ترکیبات غذایی مهم مانند پروتئین، ویتامین C، و زینک که نقش اساسی در سلامت پوست دارند.
- تهیه برنامه تغذیه با مشورت تغذیهشناس یا پزشک.
تغییر وضعیت بدن و حرکت مداوم:
- تشویق سالمندان به تغییر وضعیت بدن و حرکت منظم.
- انجام تمرینات مناسب و تطابق با توصیههای پزشک یا تربیتبدنیگر.
استفاده از وسایل حمایتی:
- استفاده از وسایل حمایتی مانند بسترهای ضدزخم یا وسایل پشتیبانی از اندامهای بدن.
- خرید تشک مواج برای جلو گیری از زخم بستر
حفاظت از پوست:
- نظافت منظم پوست با استفاده از مواد نرمکننده و مرطوبکننده.
- استفاده از کرمها یا ژلهای مخصوص برای حفاظت از پوست در مقابل فشار و اصطکاک.
کنترل فشار و وزن:
- کنترل فشارهای نقاط حساس بر روی بدن با استفاده از تشکهای مخصوص.
- کنترل وزن تا جلوگیری از افزایش فشار بر نقاط حساس.
تغییر موقعیت بدن:
- تغییر موقعیت بدن سالمندان بهطور دورهای و تعداد بارهای کافی در طول روز.
مراقبت از پوست در مواقع خاص:
- در زمانهای خاص مانند دوره خواب یا استراحت، به خصوص در صورت محدودیت حرکت، مراقبت خاص از پوست.
آموزش به خانواده :
- آموزش به خانواده و مراقبین در مورد راهکارهای پیشگیری و نگهداری از سالمندان.
- اطلاعرسانی درباره نحوه تشخیص زودهنگام و مراقبت از زخمهای بستر.
پیشگیری از زخم بستر نیازمند رعایت توصیههای فوق و هماهنگی با تیم درمانی و پزشکی است. همچنین، نظارت دقیق و مستمر بر وضعیت پوست سالمندان اهمیت دارد.
پیشنهاد مطالعه: پرستار سالمند از کجا بگیریم؟
مدیریت و درمان زخم بستر در سالمندان
مدیریت و درمان زخم بستر در سالمندان نیازمند رویکردهای گستردهای است که شامل نظارت مستمر، تغییرات در رژیم زندگی، و درمانهای مختلف میشود. در زیر به برخی از راهکارها و مراحل مدیریت و درمان زخم بستر در سالمندان اشاره شده است:
۱. تجزیه و تحلیل زخم:
- ابتدا نوع و شدت زخم بستر باید تجزیه و تحلیل شود. این شامل اندازه زخم، عمق آسیب، و وضعیت بافت اطراف میشود.
۲. نظارت و مراقبت پوستی:
- نظارت دقیق و مراقبت مستمر از پوست زمینه اصلی مدیریت زخم بستر است. این شامل نظافت پوست، استفاده از مرطوبکننده، و استفاده از مواد حاوی آنتیاکسیدان میشود.
۳. استفاده از بسترهای ضدزخم:
- استفاده از بسترهایی که فشار را بهطور یکنواخت توزیع کنند و از زمینه فشار محافظت کنند، میتواند در پیشگیری و مدیریت زخم بستر موثر باشد.
۴. تغییر موقعیت بدن:
- تغییر موقعیت بدن سالمند بهطور دورهای به منظور کاهش فشار و حرکت دادن بخشهای مختلف بدن.
۵. تجویز داروها و درمانهای مکمل:
- استفاده از داروها مانند آنتیبیوتیکها در صورت وجود علائم عفونت.
- تجویز درمانهای مکمل مانند ویتامین C یا زینک برای افزایش سلامت پوست.
۶. ترمیم بافت:
- استفاده از روشهای ترمیم بافت مانند انتقال پوست (پوستگیری) یا استفاده از محصولات ترمیم بافت.
۷. آموزش به بیمار و خانواده:
- آموزش به سالمند و خانواده درباره نحوه مراقبت از زخم بستر در خانه و پیشگیری از عود زخم.
۸. مشاوره تغذیه:
- تغذیه مناسب با همکاری تغذیهشناس به منظور تقویت سیستم ایمنی و سلامت پوست.
۹. پیگیری و نظارت مستمر:
- پیگیری و نظارت مستمر توسط تیم درمانی برای ارزیابی تغییرات در وضعیت زخم و تعیین اقدامات بیشتر.
هر فرد بستگی به وضعیت سلامت و ویژگیهای زخم، نیاز به برنامه درمانی خاص خواهد داشت. بنابراین، مشاوره با پزشک و تیم درمانی متخصص برای ارتقاء بهترین راهکارها و درمانها حیاتی است.
چه سالمندانی در خطر ابتلا به زخم بستر می باشند
سالمندانی که در شرایط و وضعیتهای خاص قرار دارند، بیشتر در خطر مبتلا به زخم بستر هستند. در زیر برخی از گروههای سالمندانی که بیشتر در معرض خطر قرار گرفته و نیاز به نظارت و پیشگیری از زخم بستر دارند، ذکر شده است:
۱. سالمندانی که بیشتر از دیگران به حالت بیماری یا معلولیت دچار هستند:
- سالمندان با بیماریهای مزمن مانند دیابت، فلج، بیماریهای قلبی، یا بیماریهای تروماتیک که منجر به محدودیت حرکت میشوند.
۲. سالمندانی که بیشتر از یک موقعیت بدنی بهرهمند نیستند:
- افرادی که برای مدت طولانی در یک موقعیت بدنی قرار دارند و قادر به تغییر موقعیت به صورت منظم نیستند.
۳. سالمندانی با توانبخشی کم:
- افراد با توانبخشی کم که نیاز به کمک در تحرک و حرکت دارند.
۴. سالمندانی با افت سوء تغذیه:
- افراد با مشکلات تغذیهای که باعث ضعف سلامت پوست و بافتهای نرم میشوند.
۵. سالمندانی با اختلالات حسی:
- افرادی که به دلیل اختلال در حواس حسی مثل کاهش حس لامسه یا حرکت، قادر به تشخیص درست فشار و اصطکاک روی پوست نیستند.
۶. سالمندان دارای عوارض قبلی زخم بستر:
- افرادی که قبلاً زخم بستر داشتهاند و در خطر بازگشت آن هستند.
۷. سالمندان دارای سن بالا:
- افراد با سن بالا که پوست و بافتهای نرم آنها ممکن است به عنوان نتیجهای از پیری آسیبپذیرتر باشند.
هماهنگی مراقبتهای پزشکی، پرستاری، و تیم درمانی در افراد سالمند ممکن است از مواردی باشد که به پیشگیری از زخم بستر و مدیریت بهتر این وضعیت کمک کند. همچنین، تدابیر پیشگیری مانند نظارت دقیق بر پوست، تغذیه مناسب، و تحریک حرکت در میان این گروه از افراد میتواند تاثیرات مثبتی داشته باشد.
آیا زخم بستر کشنده است؟
زخم بستر به طور معمول به تنهایی کشنده نیست، اما ممکن است به علت عوارض جانبی و مشکلات جدی سلامتی باعث افزایش خطرات مرتبط با آن شود. افرادی که به زخم بستر مبتلا هستند، باید تحت مراقبتهای پزشکی و مدیریت مناسب قرار گیرند تا از تعداد عوارض جانبی کاهش یابد و از مشکلات جدی جلوگیری شود.
عواملی که ممکن است زخم بستر را کشندهتر کنند شامل موارد زیر باشد:
۱. عدم مدیریت صحیح زخم:
- درمان نامناسب یا نادرست زخم بستر میتواند به تشدید مشکلات منجر شده و از ترمیم آسیب به طور موثر جلوگیری نماید.
۲. عفونت:
- احتمال ابتلا به عفونت در زخم بستر و انتقال آن به بخشهای دیگر از بدن، مخصوصاً در صورت عدم درمان مناسب.
۳. تشدید مشکلات مرتبط با سلامت:
- زخم بستر میتواند مشکلات دیگری مانند کاهش توانایی حرکت، ضعف عضلانی، افزایش خطر ابتلا به بیماریهای دیگر، و حتی فشار بر افراد بیماریهای قلبی را تشدید کند.
۴. مشکلات تغذیه:
- زخم بستر ممکن است باعث افت سوء تغذیه شود و بر سلامت عمومی افراد تأثیر گذاشته و فرایند ترمیم را کند.
۵. اعتیاد و عدم تطابق با درمان:
- استفاده مداوم از مواد مخدر، سیگار، و عدم تطابق با نظام درمانی ممکن است به سرعتی فرآیند ترمیم زخم را کند کند.
در کل، مهمترین اقدام در جلوگیری از کشندگی زخم بستر، پیگیری و درمان مناسب توسط تیم درمانی، پزشک، و پرستاران است. زخم بستر با دقت و به موقع مدیریت شود، احتمال کشندگی آن به شدت کاهش خواهد یافت. برای درمان زخم بستر سالمند در منزل همواره نیاز به یک پرستار تمام وقت در منزل می باشد که به طور مکرر وضعیت زخم را مورد ارزیابی قرار دهد.
چه نواحی از بدن بیشتر در معرض ابتدا به زخم بستر می باشد؟
مناطق بسیاری از بدن به عنوان نواحی حساس به زخم بستر شناخته میشوند. این نواحی به دلیل فشار و اصطکاک بیشتر، معمولاً در معرض خطر بیشتری برای ایجاد زخم بستر قرار دارند. برخی از نواحی کلیدی شامل:
۱. نواحی کعبی (تعادل پذیری اندام پایین):
- داخل و خارج کعب، بهخصوص در فردی که بیشتر از یک بار در موقعیت نشسته یا دراز کشیده قرار دارد.
۲. نواحی ستون فقرات:
- نقاط فشاری که در اثر نشستن یا خوابیدن بر روی بستر ایجاد میشوند.
۳. نواحی سرشانه:
- داخل و خارج سرشانه، بهخصوص در افرادی که توانایی تغییر موقعیت خود را ندارند.
۴. نواحی مفصلی:
- مفاصلی مانند زانوها، کمر، و لگن که در تماس با سطوح بستر قرار دارند.
۵. نواحی کمر:
- بخصوص در افرادی که بر روی کمر بخوابند یا نشسته باشند.
۶. نواحی ساق پا:
- در داخل و خارج ساق پا که در تماس با سطح بستر هستند.
۷. نواحی دستها و پاها:
- داخل و خارج دستها و پاها که به دلیل تماس مکرر با سطوح میتوانند در معرض خطر قرار گیرند.
۸. نواحی تحت کمری (تختهای حمل):
- در نواحیی که در تماس با تختهای حمل یا صندلیها قرار دارند.
این نواحی به عنوان نقاط فشاری شناخته میشوند و مراقبت و پیشگیری در این نواحی از اهمیت بسزایی برخوردار است. استفاده از وسایل حمایتی، تغییر موقعیت بدن، و مراقبتهای پوستی از جمله راه های پیشگیری از زخم بستر در سالمندان هستند که میتوانند در پیشگیری از زخم بستر در این نواحی موثر باشند.